Pokój Narożny – Muzeum Zamek w Łańcucie

Pokój Narożny [Salon Rogowy, Salon Narożny]

Nazwy historyczne:

„Chambre à Manger” (ok. 1780 r.); Pokóy N 3, Pokój Żółty (pocz. XIX w.); Salon Rogowy (lata 80 XIX w.); Pokój Narożny (1933 r.)

Nazwy inne:

Salon Narożny (XX w.)

Czas powstania:

lata 1629-1642 (?); XVIII – XIX w. oraz lata 1890-1895 – zmiana wystroju.

Architekci:

Amand Luis Bauqué, Albert Pio (lata 90 XIX w.).

Artyści:

Karol Chodziński i Jan Ciążyński (posadzka, lata 30 XIX w.); sztukatorzy francuscy nn (lata 1890-1895).

Opis:

Salon Narożny znajduje się na pierwszym piętrze w reprezentacyjnej amfiladzie zachodniego skrzydła zamku.

W latach 80 XVIII w. istniała tu jadalnia „Chambre à Manger”. Pomieszczenie na planie prostokąta posiadało po dwa okna w elewacji północnej i zachodniej oraz troje drzwi: wschodnie (do Chambre de Parade), zachodnie (do Seconde Anti Chambre), północno – zachodnie do salki w wieży (Büffet, Sala pod Zodiakiem). Pokój ogrzewany był kominkiem i piecem.

W czasach Izabelli Lubomirskiej w pierwszych latach XIX w. znajdował się tu Salon Rogowy, którego ściany obite były żółtym adamaszkiem w białe kwiaty z listwami wyzłacanymi (Pokój Żółty). Około 20 lat później, za Alfreda I Potockiego, oprócz sztukaterii wspomniany był graniasty piec i kominek „marmurem obkładany”. Z lat 30 XIX w. pochodzi posadzka projektu Karola Chodzińskiego, wykonana z drewna orzechowego, dębiny, jaworu i mahoniu przez Jana Ciążyńskiego.

W 1885 r. Elżbieta z Radziwiłłów, przyjechawszy do Łańcuta po ślubie z Romanem Potockim, zastała w Salonie Rogowym „pięć okien [trzy od północy], ściany całe białe, meble kryte czerwonym adamaszkiem”.

Obecny wygląd salon otrzymał w latach 1890-1895 w czasie przebudowy zamku projektowanej przez Amanda Luisa Bauqué i Alberta Pio. Zlikwidowano jedno z trzech okien w ścianie północnej. Nowy rokokowy wystrój został celowo dostosowany do kompletu stojących tu do dziś mebli. Najstarsze sygnowane fotele z 2 ćwierci XVIII w. pochodzą z pracowni „Grand Saint – Georges” należącej do paryskiego stolarza Etienne Saint – Georges. Elzbieta Potocka w swoim pamiętniku pisała: „Wyciągało się stare meble z pod strychu i z różnych służbowych pokoi – całe urządzenie w salonie Boucher i w salonie rogowym, konsola drewniana w galerii, stały porozrzucane i zamalowane brunatna farbą po garderobach i na nich lampy i buty czyścili.”

Motywy snycerskich dekoracji rokokowych mebli powtórzono w nowych sztukateriach wykonanych przez francuskich rzemieślników. W płycinowych obramieniach ścian i na suficie zastosowano girlandy kwiatowe w stonowanej kolorystyce różu, błękitu i zieleni na rozbielonym popielato – błękitnym tle. Zbliżoną kolorystykę zastosowano dla odnowionych starych i nowych mebli. W dekoracji sztukatorskiej wprowadzono także charakterystyczny dla stylu regencji motyw ukośnej kratownicy. W roślinnej oprawie stiuków umieszczono nad kominkiem lustro zwieńczone monogramem Romana Potockiego. Identyczne motywy zastosowano w ozdobach ceramicznego pieca stojącego w południowo – wschodnim rogu pokoju, zwieńczonego pełnoplastyczną sylwetą orła. W neorokokowej stylistyce utrzymano drzwi: pełne jednoskrzydłowe w koszowej niszy północno – zachodniego naroża salonu oraz dwuskrzydłowe przeszklone, w ścianie wschodniej i południowej. U sufitu zawieszono kryształowy żyrandol.

W okresie międzywojennym pomieszczenie nazywano Pokojem Narożnym, a po drugiej wojnie światowej – Salonem Narożnym.

Bibliografia:

Kossakowska – Szanajca Zofia, Majewska – Maszkowska Bożena, Zamek w Łańcucie, Warszawa 1964.

Omilanowska Małgorzata, Jakub Sito, Łańcut i okolice, [w]: Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1994.

Potocka Elżbieta, , Łańcut – wspomnienia od roku 1885 do roku 1915, [Pamiętnik, maszynopis w zbiorach Muzeum-Zamek w Łańcucie].

Piotrowski Józef, Zamek w Łańcucie, Lwów 1933.

Opracowanie:

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967

Faustyna Bożętka

The Corner Room [Corner Salon, Corner Lounge]

Historical names: Chambre à Manger (ca. 1780); Pokóy N 3/Room No. 3, Yellow Room (beginning of 19th century); Corner Salon (1880s); Corner Room (1933)

Other names: Corner Lounge (20th c.)

Time of construction: 1629-1642 (?); 18th-19th c. and 1890-1895 – change of decor

Architects: Amand Louis Bauqué, Albert Pio (1890s)

Artists: Karol Chodziński and Jan Ciążyński (floor, (1830s); N.N. French plasterers (1890-1895)

Description:

The Corner Room is located on the first floor of the representative enfilade of the castle’s west wing.
In the 1780s, there was a dining room called Chambre à Manger here. The room on a rectangular plan had two windows in the north and west elevations and three doors: east (to Chambre de Parade), west (to Seconde Anti-Chambre), north-west to the room in the tower (Büffet, Zodiac Room). The room was heated by a fireplace and a stove.
In the times of Izabella Lubomirska, in the first years of the 19th century, there was the Corner Salon here, with walls covered with yellow damask with white flowers and gilded slats (Yellow Room). About 20 years later, during the years of Alfred I Potocki, apart from the stucco work, an angular stove and a fireplace “clad in marble” were mentioned. The flooring designed by Karol Chodziński, made of walnut, oak, sycamore and mahogany by Jan Ciążyński, comes from the 1830s.
In 1885, Elżbieta née Radziwiłł, upon coming to Łańcut after marrying Roman Potocki, found in the Corner Room “five windows [three facing north], walls all white, furniture covered with red damask”.

The room obtained its present appearance in 1890-1895 during the reconstruction of the castle designed by Amand Luis Bauqué and Albert Pio. One of the three windows in the north wall was removed. The new rococo decor was intentionally adapted to the set of furniture that still stands here today. The oldest signed armchairs from the second quarter of the 18th century come from the Grand Saint-Georges studio owned by the Parisian carpenter Étienne Saint-Georges. Elżbieta Potocka wrote in her diary: “Old furniture was pulled out from under the attic and from various servants’ rooms – the entire decor in the Boucher lounge and the Corner Lounge, the wooden console in the gallery, standing scattered and painted brown around the wardrobes, and lamps and shoes were cleaned on them.”

The motifs of the carved decorations of rococo furniture were replicated in the new stucco works made by French craftsmen. The panelled frames of the walls and the ceiling feature flower garlands in subdued colours of pink, blue and green on a whitened ashen-blue background. Similar colours were used for the renovated old and new furniture. The stucco decoration also introduces a diagonal truss motif, characteristic of the Regency style. A mirror with a monogram of Roman Potocki is placed above the fireplace in a floral stucco frame. Identical motifs were used in the decorations of the ceramic stove standing in the south-eastern corner of the room, crowned with a dimensional silhouette of an eagle. The neo-rococo style also applies to the doors: full, single-leaf in the niche of the north-west corner of the living room and glazed double-leaf in the eastern and southern walls. A crystal chandelier hangs from the ceiling.

In the interwar period, the room was called the Corner Room, and after the Second World War – the Corner Lounge.

Basic bibliography:

Kossakowska-Szanajca Zofia, Majewska-Maszkowska Bożenna, Zamek w Łańcucie, Warsaw 1964
Omilanowska Małgorzata, Jakub Sito, Łańcut i okolice [in:] Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Institute of Art of the Polish Academy of Sciences, Warsaw 1994
Potocka Elżbieta, , Łańcut – memoirs from 1885 to 1915 [Diary, typescript in the collection of the Castle Museum in Łańcut]
Piotrowski Józef, Zamek w Łańcucie, Lviv 1933

Elaboration:

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967

Faustyna Bożętka